Monsanto: Skandallarla dolu 50 yıl ~2~

Durukan Dudu • 23/02/2012

“Monsanto: Skandallarla dolu 50 Yıl” yazı dizisinin Yeşil Gazete’de dün yayınlanan ilk yazısında bu Çok-Uluslu şirketin daha kuruluş yıllarından itibaren karıştığı skandallar, yüzlerce kişinin ölümüne neden olan “kaza”lar ve bir çok ülkede uyguladığı hukuksuzluk ve yalanları nedeniyle çarptırıldığı cezaları işlemiştik.Dizinin bu ikinci yazısı Monsanto’nun Vietnam Savaşı’ndaki ölüm ve yıkımlardaki büyük payını, bilimi “satın alarak” yapmaya çalıştığı sahtekarlıkları, şirketin dünyaca ünlü herbisit (ot “ilacı”) markası Roundup’un insanı dehşete düşüren özelliklerini ve yine başka bir ot “ilacı” olan Lasso’nun insan sağlığına doğrudan etkilerini, bu konuda söylenen yalanlarla birlikte ortaya koyuyor. Yazı dizisi yarın yayınlanacak üçüncü yazıyla sona erecek.

Keyifli okumalar dilemek isterdim. Ancak bu gerçekleri keyifle takip etmek ne kadar mümkün, bilemiyorum.

Çeviri için Tuğçe Tuğran‘a bir kez daha teşekkürler.

Durukan Dudu

Turuncu Madde kurbanı olduğu öne sürülen 14 yaşında bir Vietnam’lı bir çocuk.

Turuncu Madde: Sessiz Zehir

Monsanto aynı dönemde, yani 1961 ve 1971 yılları arasında Turuncu Madde’yi üretiyordu. Turuncu Madde tehlikesi Nitrat fabrikasındaki patlamadan beri bilinen herbisit 2,4,5-T baz alınarak üretiliyordu. Ağaçların yapraklarınıtamamen döken madde, Vietnam Savaşı sırasında Amerikan uçakları tarafından Vietnam ormanlarını yok etmek için kullanılacaktı. Bunun etkileri bugün bile sürüyor: Vietnam’da sık rastlanan kanser vakaları, sakat doğumlar ve eski Amerikan askerlerinde görülen çeşitli sağlık sorunları.

1970’lerde Vietnam Gazileri, Turuncu Madde üreticilerine karşı toplu davaaçtılar. Monsanto ve diğer 6 üretici firma zehirlenmelerin tazminatı için açılan davanın ana sanığıydı. 1987 yılında, 7 üretici, Amerikan askerlerinin zararlarını karşılamak için açılan fona 180 milyon dolar ödemeye mahkûm edildi. Monsanto dava sürecinde mahkemeye sunduğu bilimsel araştırmalarla, dioksin’e maruz kalmakla gazilerin muzdarip olduğu kanser vakaları arasında bağlantı olmadığını göstermeye ve davanın düşmesine çalıştı. Sonradan, 1990’ların başında, Nitrat fabrikasındaki patlamanın sonuçlarına dayanan bu araştırmaların taraflı olduğu ortaya çıkacaktı.

Bu bilimsel dolandırıcılık Ulusal Araştırma Konseyi tarafında da tescillenecekti: Monsanto araştırmalarında dioksine maruz kalan ve kalmayan insanlar arasındaki ayrımda yanlışlar yapmış ve istenen sonuçları elde etmek için verileri taraflı olarak değiştirmişti. Bu olay 1990’da Greenpeace ve Joe Thornton tarafından çekilen Satılık Bilim belgeselinde ele alındı.

Roundup Herbisiti  Zehirli mi?

Şirket 1975 yılında ’doğada çözünen’ ve ‘çevre için yararlı’ ifadeleriylepazarladığı çok güçlü bir herbisit olan Roundup’ı piyasa sürdü. 1996 yılında New York savcısı Monsanto’yu 50 bin dolar ceza ödemeye ve bu yalan beyanları geri çekmeye mahkûm etti. Şirket 2007 Ocağında, bu kez Fransa’da 15 bin avro ödemeye mahkûm edildi.

Roundup şu anda dünyanın en çok satılan herbisit markası.

Buna karşılık, birçok araştırma ortak bir sonuca işaret ediyor: Monsanto’nun ana pestisiti-ve bunun etkin maddesi glyphosate, teratojen özelliğe sahiptir, yani fetüsün normal gelişimini engeller ve çeşitli anomalilere neden olur. Bu araştırmalardan bir tanesi 2010 sonunda Chemical Research in Toxiocology dergisinde yayınlandı. Araştırmaya göre etken maddesi glyphosate olan herbisite çok küçük dozlarda bile olsa direk olarak maruz kalan kurbağa embriyolarında büyüme bozuklukları gözlemleniyor.

Monsanto bu sonuçları reddetti ve internet sitesinden açıklama yaptı: ‘Glyphosate’ın yetişkin hayvanların üremesine zararlı etkisi yoktur ve glyphosate’a maruz kalan hayvanların yavrularında-çok yüksek dozlarda bile olsa- şekil ve büyüme bozukluğu görülmez’

13 Şubat 2012, Pazartesi günü, devlet konseyi raportörü, Monsanto’nun en önemli ürününe bir darbe daha indirdi: tarım bakanlığına en geç altı ay içinde ürünün zehirlilik oranının analiz edilmesi ve piyasaya sürülmesi için yeniden izin alınması yolunda talimat verdi

Herbisit Lasso : Satışı Yasaklandı

Herbisit (ot ilacı) kurbanı bir tahıl üreticisi olan Paul François, 
Monstanto’ya açtığı davayı 13 Şubatta kazandı.

Monsanto’nun diğer herbisit ürünü Lasso’yu hedef alan 13 Şubat kararı daha önemli. Fransız yargıçlar, bitki sağlığı ile ilgili ürünler imal eden şirketin, davacı Paul François’nın uğradığı zararı tamamen tazmin etmesine karar verdi. Çiftçi sadece yarım zamanlı çalışabiliyor çünkü kronik yorgunluk ve baş ağrılarından muzdarip. Doktorlara göre Lasso’yu soluduğu için çiftçinin merkezi sinir sisteminde hasar meydana gelmiş.

Monsanto ise karara karşı çıkıyor:  ‘Monsanto ürünleri, piyasadaki ürünler için belirlenen güvenlik standartlarına uygundur. Şirket bitki sağlığına yönelik ürünlerin güvenliği konusunda son derece titiz bir bilimsel değerlendirme sürecine sahiptir.’

Buna rağmen, ürün tehlikeli olduğu gerekçesiyle Kanada’da 1985, Belçika ve İngiltere’de 1992,  Fransa’da ise 2007 yılından beri yasaklanmış durumda (Ürün 31 Aralık 1968’de alınan izinle piyasaya sürülmüştü).

Çeviri: Tuğçe Tuğran

Kaynak: (Yeşil Gazete Özel)

URL: http://www.yesilgazete.org/?p=50441